Pokrzywa – zielone złoto

Wikipedia

Wszystko tak teraz kwitnie, że można nie nadążyć ze zbiorem, ale spokojnie – liście na herbatki malin, porzeczki czarnej, jeżyny możesz  zbierać do sierpnia, tylko przed suszeniem poddaj je lekkiej maceracji – np zbij tłuczkiem, potnij i dopiero ususz.

Bez napięcia nerwowego możesz też korzystać  z pokrzywy. Ona zawsze będzie miała dla nas w zanadrzu swych parzących listków obfitą tablicę Mendelejewa. Wystarczy ściąć pokrzywę na wysokości 1/3 i odłożyć na bawełniany materiał do suszenia lub też na bieżąco wrzucać ją do koktajli witaminowych dla wzmocnienia organizmu. A dorzuć do takiego koktajlu trochę krwawnika, czy też liści mniszka lub nawet łodyżki mniszka – zyskasz naturalny suplement z ogromnym zestawem witamin i mikroelementów.

Jak to z pokrzywą bywało…

Jak zwróciła na siebie uwagę ta królowa przepuszczalnej ziemi i półcienia? No bo nie kwiatami, ani barwnymi liśćmi. Dostała od natury coś, co nie pozwoliło ludziom  minąć ją obojętnie. Parzące liście były na tyle skuteczne, że bogowie normandzcy używali ich do walki z przeciwnikami. Również Słowianie widzieli w niej wielką moc. Do czego ją wykorzystywali, czego się bali Słowianie? Najczęściej tego, czego nie rozumieli – piorunów, złych wydarzeń, demonów… Skoro taka pokrzywa parzy, to jakąż ona moc posiada? Może by ją wykorzystać do zniszczenia gromadzącego się zła, wypędzenia szatana z opętanego, odpędzenia piorunów… Ozdabiano nią swoje domy po to, aby chroniła ich przed demonami, pleciono  koszulki, w które się ubierano dla bezpieczeństwa.

Tak więc znachorki, babki zielarki z kotem na ramieniu sporządzały syrop, którym skrapiano ubranie opętanego i – demon wypędzony. Albo palono pokrzywy i okadzano dymem chaty – piorun już nie uderzy. Takie magiczne właściwości przypisywano zielonej roślinie, która przede wszystkim okazała się ogromnym skarbem dla naszego zdrowia.

Pokrzywa pod moją stodołą – ma tu doskonałą ziemię po dawnym gnoju.

Nigdy nie może utworzyć się coś złośliwego, jeśli będziemy nie tylko czcili naszą dobrą pokrzywę, ale do tego jeszcze przyjmowali w regularnych odstępach jej cudowną energię w postaci herbaty.

Maria Treben

Kiedy z ziemi wyrasta, pomaga gotowanym potrawom i oczyści śluz w żołądku. Pokrój pokrzywę i wrzuć do zupy.

św. Hildegarda

Jakie właściwości lecznicze ma pokrzywa?

W lecznictwie ludowym używano pokrzywy do biczowania kończyn oraz okładów chorych miejsc w chorobie reumatycznej. Robiła to jeszcze moja babcia, na co patrzyłam z przerażeniem. Czy to prawda? Pobawiłam się w detektywa i poszukiwałam odpowiedzi na pytanie, które zawsze nurtuje mnie najbardziej – dlaczego?

Dlaczego okłady z pokrzyw pomagały na chore stawy?

Okładając chorą część pokrzywą parzy się skórę włoskami i w ten sposób zawarte w niej substancje przeciwzapalne zostają jakby wstrzyknięte pod skórę. Niezmiernie mi się to spodobało, jak również informacja, którą znalazłam, że preparaty z pokrzywy są sprawdzonym środkiem pozwalającym na ograniczenie stosowania leków  przeciwreumatycznych, gdyż ta niezwykle cenna roślina zawiera bor, pierwiastek polecany w zapaleniu stawów. Ostatnie badania wykazały, że „pokrzywa hamuje wytwarzanie w organizmie cytokin – substancji odpowiedzialnych za powstawanie bólu, które zapoczątkowują procesy zapalne i prowadzą do niszczenia chrząstek” (M. E. Senderski).

Oczywiście jest to tylko jedno z licznych działań pokrzywy, o którym zdecydowałam się szerzej napisać, bo wspomnienia babci przykładającej pokrzywę mnie nurtowały i proszę – jest odpowiedź.

Teraz drugie pytanie:

Dlaczego musiałam pić napar z pokrzywy?

Babcia zawsze wciskała mi napar z pokrzywy, którego ogromnie nie lubiłam pić i często po kryjomu wylewałam po prostu w grządki. Kto miał rację? Ja czy babcia? No oczywiście, że babcia – chciała pomóc anemicznej wnuczce, bo pokrzywa wzmacnia i jest szczególnie polecana na wiosenne osłabienie, a to dzięki bogatemu składowi – witaminy: B2, B6, C, K  i minerały: wapń, magnez, żelazo, potas, fosfor, bor. Jedna z najważniejszych zalet pokrzywy jest taka, że zwiększa produkcję krwinek i hemoglobiny oraz odporność organizmu: zawiera bliżej nieokreślone związki podnoszące odporność,  pobudzające wytwarzanie interferonu i antygenów wirusowych. Żelazo, które pokrzywa posiada jest łatwo wchłanialne dzięki obecności witaminy C.

Niesamowite i to już wystarcza, żebym podjęła kurację sokiem z pokrzywy. Pomimo iż nadal tkwię w remoncie i nie mam gdzie porozmieszczać sprzętów, przywiozłam ze sobą sokowirówkę, by odbyć kurację pokrzywową wg starej receptury. Zawsze byłam anemiczna, co jakiś czas muszę brać zastrzyki z żelazem i wit B, może teraz inaczej się podratuję, a na pewno mniej boleśnie. O tym i o miodzie pokrzywowym w następnym artykule dotyczącym przetworów z pokrzywy.

Aktualności: z sokowirówki wychodzi mało soku, lepiej wyciskać ją w wyciskarce wolnoobrotowej lub poprzez zimną macerację. Więcej klik.

Na co jeszcze pomaga pokrzywa?

• działa moczopędnie, „czyści” krew
• zapobiega biegunkom
• hamuje krwawienia (dzięki wit K)
• obniża poziom cukru we krwi
• pobudza działalność trzustki
• pobudza wydzielanie soku żołądkowego
• działa jako lek ściągający, dlatego można ją podawać w formie naparu przy problemach z jelitami, w lekkich krwawieniach w przewodzie pokarmowym
• barwi na zielono: zawiera chlorofil, dlatego też nadal barwi się wyciągiem z pokrzywy słodycze, jest oznaczana jako E140, chlorofil ma zastosowanie przy produkcji kremów
• kurom podaje się posiekane młode liście pokrzywy do karmy, co oprócz działania zdrowotnego ma również wpływ na mocno pomarańczowy kolor żółtek – dzięki zawartości karotenoidów
• wyciągi wodno-alkoholowe z korzenia spowalniają przebieg prostaty
• płukanie włosów w wywarze z pokrzywy: 2 -3 łyżki suszonej pokrzywy zalej 500 ml wrzącej wody, przykryj, po 20 minutach dodaj  2 łyżki octu jabłkowego lub soku z cytryny, wypłucz włosy po wcześniejszym umyciu – włosy staną się lśniące, pozbędziemy się też łupieżu. Płukanka z pokrzywy nie jest wskazana dla włosów suchych. Napar rób z suszonej pokrzywy, świeża może zabarwić włosy na zielono.
• z pokrzyw przygotowuje się gnojówkę dla roślin  – to naturalny środek na choroby roślin

Środki ostrożności:

Pokrzywa może spowodować alergię, nie powinny jej nadużywać osoby, które mają problem z nerkami. Poparzenie pokrzywą skutecznie niweluje potarcie rozgniecionym liściem szczawiu kobylaka, mięty lub też samym sokiem z pokrzywy.

Jak zbierać i suszyć pokrzywę?

Możemy ją zbierać i wiosną i pod koniec lata. Starsza pokrzywa ma mniej witamin i minerałów, więcej krzemionki. Pokrzywę można zbierać i przed kwitnieniem i w trakcie kwitnienia. Każda ścięta pokrzywa odrasta, dzięki czemu możemy ją zbierać kilka razy, ale najwięcej wartości ma ta zebrana po raz pierwszy – przed kwitnięciem. Korzenie wykopujemy jesienią, czyścimy i suszymy w temperaturze do 50 st C, najlepiej przy uchylonych drzwiczkach pieca. Korzeń ma cenne właściwości także dla naszych włosów, ale o tym w następnym poście. Liście pokrzywy ścinamy na wysokości 1/3  rośliny i suszymy w temperaturze pokojowej rozłożone na siatce lub powieszone na sznurku w pękach po 3-4 sztuki. Ważne, żeby unikać słońca i żeby miała dostęp do powietrza, bo łatwo pleśnieje. Wysuszoną pokrzywę wkładamy do opisanej torebki i trzymamy w miejscu suchym. Kwiaty i owoce pokrzywy też suszymy – mają  sporą zawartość fitosteroli. Z pokrzywy w sierpniu suszymy tylko liście, łodyga jest zbyt zdrewniała – taka właśnie nadaje się na materiał.

Napar z liścia pokrzywy

2 łyżki suszonych liści pokrzywy lub ścięty czubek świeżej pokrzywy zalej wrzątkiem, potrzymaj w przykrytym kubku 10-15 minut, odcedź, wypij. W celach leczniczych, pij taką herbatkę 3 razy dziennie. Napar stosuje się jako lek stymulujący trawienie, odtruwający, moczopędny, łagodzący bóle stawów. Jeśli chcesz uzyskać napar, który poprawi twoje wyniki krwi, to zrób zimny macerat ze świeżej pokrzywy – przed kwitnięciem – wg dr J. Babickiego (webinarium).

Ciekawostka

Wikipedia

Pamiętacie Elizę z baśni Andersena o 12 braciach? Eliza musiała utkać z pokrzywy materiał na koszulki dla swoich braci, by móc ich odczarować. Andersen zaczerpnął swój pomysł z rzeczywistości. Pokrzywę jako roślinę przędzalniczą opisał  w XII wieku Albert Wielki. Do XVII wieku wyrabiano z niej tkaniny. Jak się domyślacie bawełna i jedwab wyparła pokrzywę. Na krótko przypomniano sobie o niej w czasie I wojny światowej. Wówczas to Niemcy produkowali dla swojej armii z tego, co zostało, gdy zabrakło lnu i bawełny.

Dziś jest raczej rzadko wykorzystywana do tkania, choć cenią sobie ją wciąż rybacy ze względu na to, że włókno tego zioła jest bardzo mocne, nie nasiąka i nie gnije.

 Roślina jadalna?

Dawniej traktowano pokrzywę jako coś, co ratuje życie na tzw „przednówku”, czyli w czasie, gdy na wsi nie było już, co jeść, a nowe jeszcze nie wyrosło. Pokrzywę zjadano wówczas jako zupę, danie duszone do ziemniaków, pociętą polecała św Hildegarda dorzucać do zup. Teraz wraca się do starych zwyczajów i jest to ogromnie cenne w przypadku pokrzywy ze względu na jej bogaty skład. Pamiętajcie tylko o tym, by ograniczyć spożywanie pokrzyw starszych, bo ich liście mają składniki szkodliwe dla nerek. Pokrzywę można przyrządzać tak, jak szpinak, a zupę tak jak zupę ze szczawiu.

A więc: Teraz pokrzywa! Więcej pomysłów na pokrzywę – tutaj. 

Czy masz już swoje ulubione danie z pokrzywy?

Bibiografia:

Wiadomości zielarskie: H. Milczarek-Szałkowska, Pokrzywa zwyczajna o niezwyczajnych właściwościach

M. Treben: Apteka pana Boga

G. Goulfier: Pokrzywa w ogrodzie i kuchni

A. Ożarowski, W. Jaroniewski: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie

I. Gumowska: Ziółka i my

M. E. Senderski: Ziołowe receptury na zdrowie