Pierwiosnki – do kuchni!

Szerokie, grube liście wyszły z ziemi, to znak, że nadeszła wiosna i przed nami kolejne tranformacje. Bladozłote, miodowo pachnące kielichy kwiatów pierwiosnka nieuchronnie zapowiadają kilka miesięcy większej aktywności. Szarość zniknie, a wraz z nią  nasza powolność, lekkie rozleniwienie, smutne nastroje. Znowu zaczniemy podziwiać blask wiosny i cenić  życie. Pierwiosnki kwitną od marca, gdy zdarzają się jeszcze przymrozki i zimne wiatry. Tym bardziej cieszą nas złote piękności pośród traw.

Gdzie je znajdę?

Tam, gdzie zgubił klucze św. Piotr – w tym miejscu wyrosły kluczyki, czyli pierwiosnki. Ta ludowa opowieść tłumaczy nazwę kluczyki, która funkcjonuje do dzisiaj w górach. W Polsce występują powszechnie na łąkach, polanych, zaroślach – wszędzie tam, gdzie nie jest zbyt wilgotno i dostatecznie słonecznie. Prymulki są też powszechne w Europie i Azji – zwłaszcza jej północnej części.

U mnie pierwiosnki rosną w sadzie – drzewa dają trochę cienia

Pierwiosnki rosną grupami, co sprzyja ich zbieraniu. Zrywajmy je w porze, gdy w powietrzu nie jest wilgotno, czyli raczej w godzinach południowych. Zebrany surowiec rozkładamy na papierze lub czystej bawełnie i suszymy w temperaturze pokojowej. Wysuszone kwiaty wkładamy do słoika lub papierowych torebek, podpisujemy i zostawiamy w miejscu suchym i ciemnym. Polecam słoiki i przechowywanie ich w szufladzie lub szafce, bez dostępu światła. Jeśli chcemy użyć kwiatów i liści do potraw, to płukamy je tylko z ewentualnych zabrudzeń. Pamiętajmy o tym, by kwiaty zbierać z miejsc czystych, nieskażonych.

Rozkładam kwiaty na papierze lub bawełnie, suszę bez dostępu światła

Czyżby był jadalny? Zastosuj w kuchni.

Wszystkie części pierwiosnka są jadalne – zwłaszcza kwiaty i młode liście, które zawierają sporo witaminy C i P. Nasza kuchnia nie zna takiego surowca, ale w Rosji i Wielkiej Brytanii jest powszechne używanie młodych liści i kwiatów jako dodatku do zup, gulaszy jarzynowych, past do chleba z dodatkiem sera białego, pasztetów jarzynowych. Starsze liście będą gorzkie. Niezwykle piękne kwiaty pierwiosnka w kuchni angielskiej obtaczano w cukrze i wraz z podobnie przygotowanymi kwiatami fiołka, stanowiły żółto-fioletową ozdobę stołu i przysmak . O tym, jak obtaczać kwiaty fiołków w cukrze przeczytasz u Gosi w pincake.

Pierwiosnkowe wino

Anglicy z kwiatów pierwiosnka robią delikatne wino poddając fermentacji kwiaty. Będzie miało ono działanie lekko uspokajające, poprawiające krążenie krwi. Ja też takie winko sobie przygotowuję, odpowiada mi jego smak i kolor. Jeśli nie masz czasu na dbanie o wino w gąsiorku, to zrób macerat winny – do białego wina wrzuć garść kwiatów pierwiosnka (wysuszonych lub świeżych), możesz też dorzucić taką samą część kwiatów lipy wraz z przylistkami, trochę nagietka. Jeśli wolisz wina lekko słodkie, to wlej 1-2 łyżki miodu. Wino wraz z treścią ziołową zostawiam w ciepłym miejscu na 2 tygodnie. Codziennie wstrząsam. Po 2 tygodniach cedzę  przez sitko. Piję po 1 kieliszku dziennie. Jest nie tylko smaczne, ale i zdrowe. O maceratach alkoholowych poczytasz tutaj.

Boli mnie głowa. Może odwar z kłączy pierwiosnka?

Pierwiosnek był doskonale znany już w czasach średniowiecza. Znana fitoterapeutka św. Hildegarda polecała wywary z pierwiosnka do leczenia bóli głowy, przeziębień i duszności. W medycynie ludowej używano pierwiosnka w bezsenności, migrenach, zawrotach głowy, jako lek napotny i moczopędny.
Kwiaty i korzeń pierwiosnka mają podobne działanie – lekko wykrztuśne i oczyszczające poprzez swoją działalność moczopędną. Korzenie zawierają sporo saponin, które wpływają w sposób pośredni na działanie wykrztuśne, dlatego też wywary z nich są polecane w przewlekłych bronchitach, suchym kaszlu, pylicy. Pierwiosnek rozrzedza śluz i zwiększa jego produkcję w układzie oddechowym, co przynosi ulgę w suchym kaszlu. Jest często łączony z tymiankiem, np w syropie Tussipect. Napar z korzenia pierwiosnka to dawny, ludowy sposób na migrenowe bóle głowy, które występują na tle nerwowym, jest polecany jest przy dreszczach, bólach, zawrotach głowy, bezsenności,  suchym kaszlu. Kwiaty pierwiosnka  mają podobne działanie, co korzeń, ale delikatniejsze i z tego też względu są bardziej polecane dla dzieci.

Chcę zaparzyć sobie wywar. Spróbuj, to łatwe.

Do wywarów i odwarów używaj pierwiosnków zebranych w nieskażonym tereniu lub kup pierwiosnek i jego kłącze w sklepie zielarskim.
Odwar z korzeni pierwiosnka: 2 łyżki rozdrobnionego korzenia zalej 400 ml wrzątku i w kąpieli wodnej gotuj 5 minut, odstaw na dodatkowe 10-15 minut. Przecedź i pij co godzinę, dwie w stanach napięcia nerwowego lub suchego kaszlu. W przypadku kaszlu nie pij od godz. 18-tej, by nie nastąpiło prowokowanie kaszlu w czasie snu.
Wywar z kwiatów pierwiosnka: 2 łyżki kwiatów pierwiosnka zalej 400 ml wrzątku i pozostaw do naciągnięcia przez 10-15 minut, przecedź, popijaj w ciągu dnia.

Wywarów z pierwiosnka nie powinny stosować osoby z problemami żołądkowymi w postaci nadżerek, nieżytów, krwawień. Pierwiosnek może alergizować.

Jeśli nie masz czasu, dostępu do ziół lub z innych powodów jest ci wygodniej zakupić gotowy produkt, to zapraszam do mojego sklepu internetowego, możesz w nim kupić niektóre opisywane przeze mnie produkty. Sklep tutaj.